پایگاه تخصصی فقه هنر

امام علی و علم و هنر-ج1-ص72

برنامه ريزي صحيح در زندگي

«مؤمن بايد شبانه روز خود را به سه قِسم تقسيم کند، زماني براي نيايش و عبادت پروردگار، و زماني براي تأمين هزينه زندگي، و زماني براي واداشتن نفس به لذّت هايي که حلال و زيباست. خردمند را نشايد جز آن که در پي سه چيز حرکت کند، کسب حلال براي تأمين زندگي، يا گام نهادن در راه آخرت، يا به دست آوردن لذّت هاي حلال.»

شناخت بيماري ها و سموم

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در خطبه 109 نسبت به نقش بيماري رواني در جسم آدمي فرمود:

وَمَنْ عَشِقَ شَيْئاً أَعْشَي بَصَرَهُ، وَأَمْرَضَ قَلْبَهُ، فَهُوَ يَنْظُرُ بِعَيْنٍ غَيْرِ صَحِيحَةٍ، وَيَسْمَعُ بِأُذُنٍ غَيْرِ سَمِيعَةٍ، قَدْ خَرَقَتِ الشَّهَوَاتُ عَقْلَهُ، وَأَمَاتَتِ الدُّنْيَا قَلْبَهُ، وَوَلِهَتْ عَلَيْهَا نَفْسُهُ، فَهُوَ عَبْدٌ لَهَا، وَلِمَنْ فِي يَدَيْهِ شَيْ ءٌ مِنْهَا، حَيْثَُما زَالَتْ زَالَ إِلَيْهَا، وَحَيْثَُما أَقْبَلَتْ أَقْبَلَ عَلَيْهَا؛ لَا يَنْزَجِرُ مِنَ اللَّهِ بِزَاجِرٍ، وَلَايَتَّعِظُ مِنْهُ بِوَاعِظٍ، وَهُوَ يَرَي الْمَأْخُوذِينَ عَلَي الْغِرَّةِ، حَيْثُ لَا إِقَالَةَ وَلَا رَجْعَةَ.

«هر کس به چيزي عشق ناروا ورزد، نابينايش مي کند، و قلبش را بيمار کرده، با چشمي بيمار مي نگرد، و با گوشي بيمار مي شنود، خواهشهاي نفس پرده عقلش را دريده، دوستي دنيا دلش را ميرانده است، شيفته بي اختيار دنيا و برده آن است و برده کساني است که چيزي از دنيا در دست دارند، دنيا به هر طرف برگردد او نيز برمي گردد، و هر چه هشدارش دهند از خدا نمي ترسد، از هيچ پند دهنده اي شنوايي ندارد، با اينکه گرفتار آمدگان دنيا را مي نگرد که راه پس و پيش ندارند و در چنگال مرگ اسيرند.»

و در خطرات امراض رواني و جسمي در حکمت 388 فرمود:

أَلَا وَإِنَّ مِنَ الْبَلَاءِ الْفَاقَةَ، وَأَشَدُّ مِنَ الْفَاقَةِ مَرَضُ الْبَدَنِ، وَأَشَدُّ مِنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلْبِ. أَلَا وَإِنَّ مِنْ صِحَّةِ الْبَدَنِ تَقْوَي الْقَلْبِ.

فقرزدايي و سلامت

(آگاه باشيد که فقر نوعي بلا است، و سخت تر از تنگدستي بيماري تن و سخت تر از بيماري تن، بيماري قلب است، آگاه باشيد که همانا عامل تندرستي تن، تقوا دل است.)

علم الارواح و علم النفس
روانشناسي عمومي

امام علي عليه السلام در حکمت 197 نسبت به بيماري هاي رواني و راه هاي درمان آن فرمود:

إِنَّ هذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ کَمَا تَمَلُّ الْأَبْدَانُ، فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِکْمَةِ. [155] .