امام علی و علم و هنر-ج1-ص52

کيستند آنها که خداوند در حقّ آنها مي فرمايد:

أَلَمْ تَرَ اِلَي الَّذينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفراً وَ اَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ البَوارِ [104] .

امام علي عليه السلام فرمود:

ايشان فاجران قريش بودند که من آنها را در روز بدر به هلاکت رسانيدم.

پرسيد: منظور از آيه:

الَّذينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الحَياةِ الدُّنيا وَ هُم يَحْسَبُونَ اَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعاً [105] چيست؟

حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

از آنهاست اهل حرورا «خوارج نهروان»

7- اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود:

بدان، همه اسرار الهي در کتابهاي آسماني است، و تمامي آنچه در کتب آسماني است در قرآن کريم موجود مي باشد.

و هر آنچه در قرآن است در سوره فاتحة الکتاب موجود مي باشد،

و هرآنچه در فاتحة الکتاب موجود است، در بسم اللَّه الرَّحمن الرَّحيم نهفته است.

و آنچه در باء بسم اللَّه است در نقطه زير باء جاي گرفته است،

و من همان نقطه زير باء هستم. [106] .

8- ابن عبّاس گويد:

شبي علي عليه السلام دست مرا گرفت و با خود به قبرستان برده و فرمود:

اي فرزند عبّاس بخوان، پس من به خواندن بسم اللَّه شروع کردم.

آنگاه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام تا طلوع صبح از اسرار بسم اللَّه صحبت نمود. [107] .

بعد اضافه کرد و فرمود:

اگر شب افزوده مي شد ما هم سخن را در تفسير باء بسم اللَّه مي افزوديم. [108] .

باز فرمود:

لَوْ شِئْتُ لَاُقَرْتُ لَکُم ثَمانِينَ بَعيراً مِنْ مَعْني الْباءِ.

«اگر مي خواستم هرآينه باز مي کردم براي شما از معناي باء بسم اللَّه که آن نوشته ها بار هشتاد شتر باشد.» [109] .

هر کس در روايات باقي مانده از امام علي عليه السلام بحث کند يا نهج البلاغه به خصوص خطبه هاي 1 و 2 و 91 و 182 و 165 را مطالعه کند به اين حقيقت اعتراف مي کند که چونان حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام کسي نتوانسته «خداشناسي» را در ابعاد گوناگون و با روش هاي مختلف به جهانيان عرضه کند [110] .

و در فِرَقِ اسلامي، سرآمد فرقه معتزله، که ادّعا دارند، علم کلام را مردم از آنها آموخته اند «واصل بن عطا» است.

و او شاگرد عبداللَّه پسر محمّد حنفيّه و محمّد حنفيّه نيز شاگرد پدرش اميرالمؤمنين علي عليه السلام است.