امام علی و علم و هنر-ج1-ص44

که 60 نوع از علوم قرآن را با ذکر مثال هاي روشن آورده است: [82] .

کتابي است که بر پوست نوشته شده و طول آن هفتاد ذراع است.

مطالب آن را پيغمبر صلي الله عليه وآله وسلم فرموده و حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام آن را نگاشته و اين اولين کتابي است که در عهد پيغمبر صلي الله عليه وآله وسلم جامع علوم تأليف گرديد.

اين جامعه به منزله نقشه ايست که براي خلقت و هدايت و ارشاد و تعليم و تربيت و علم به وقايع جهان بشريّت تنظيم شده است. [83] .

که از تأليفات حضرت علي عليه السلام و شامل همه علوم است و محقق در کتاب مواقف مي فرمايد:

جَفر و جامعه دو کتاب از آثار خطّي امام علي مي باشد که تمام حوادث جهان تا انقراض عالم در آن موجود است. [84] .

يا «صحيفة الفرايض» يا «صحيفه کتاب الفرايض» يا «فرايض علي عليه السلام» نام کتابي است که آن حضرت در اصول اخبار و واجبات احکام الهي نگاشته و اکثر اصحاب روايت و ثقات محدّثين آن را خدمت امام محمد باقر و امام جعفر صادق ديده اند. [85] .

اين کتاب در زکات گوسفندان و شتران است که نجاشي از آن نام برده.

که علي بن ابي رافع از اين کتاب نقل مي کند که امام علي عليه السلام ابواب فقه اسلامي را در آن بيان فرموده است.

محمّد بن قيس از اين کتاب نقل مي کند و آن را «فقه محمدي» ناميده که امام علي عليه السلام در آن احکام فقهي را تشريح فرموده است.

عهدنامه ايست که براي مالک اشتر، حاکم مصر نوشته است،

اين رساله کوچک امّا بسيار بزرگ و با اهميّت، معروف به «سياست نامه علوي» است که انواع سياست کشورداري را بيان فرموده و در نهج البلاغه از اصبغ بن نباته روايت شده است.

براي محمّد بن حنفيه وصيّت نامه اي تنظيم فرمود که براي دين و دنياي هر مسلمان مفيد است و راوي آن اصبغ بن نباته است.