امام علی و علم و هنر-ج1-ص3

– در برخي از مواقع، امام علي عليه السلام با پاي برهنه راه مي رفت، که در زمان هاي ديگر قابل پياده شدن نبود.

امام علي عليه السلام خود نيز تذکّر داد که:

لَنْ تَقْدِروُنَ عَلي ذلِک وَلکِن اَعينوُني بِوَرَعٍ وَاجْتَهاد

(شما نمي توانيد همانند من زندگي کنيد، لکن در پرهيزکاري و تلاش براي خوبي ها مرا ياري دهيد [4] .

وقتي عاصم بن زياد، لباس پشمي پوشيد و به کوه ها مي رفت و دست از زندگي شُست و تنها عبادت مي کرد، امام علي عليه السلام او را مورد نکوهش قرار داد، که چرا اينگونه زندگي مي کني؟

عاصم بن زياد در جواب گفت:

قَالَ: يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، هذَا أَنْتَ فِي خُشُونَةِ مَلْبَسِکَ وَجُشُوبَةِ مَأْکَلِکَ!

(عاصم گفت، اي اميرمؤمنان، پس چرا تو با اين لباس خشن، و آن غذاي ناگوار بسر مي بري؟)

امام علي عليه السلام فرمود:

قَالَ: وَيْحَکَ، إِنِّي لَسْتُ کَأَنْتَ، إِنَّ اللَّهَ تَعَالَي فَرَضَ عَلَي أَئِمَّةِ الْعَدْلِ أَنْ يُقَدِّرُوا أَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النَّاسِ، کَيْلَا يَتَبَيَّغَ بِالْفَقِيرِ فَقْرُهُ! [5] .

واي بر تو، من همانند تو نيستم، خداوند بر پيشوايان حق واجب کرده که خود را با مردم ناتوان همسو کنند، تا فقر و نداري، تنگدست را به هيجان نياورد، و به طغيان نکشاند.

بعضي از رفتارهاي امام علي عليه السلام زمان ومکان نمي شناسد، و همواره براي الگوپذيري ارزشمند است مانند:

1- ترويج فرهنگ نماز

2- اهميّت دادن به نماز اوّل وقت

3- ترويج فرهنگ اذان

4- توجّه فراوان به باز سازي، عمران و آبادي و کشاورزي و کار و توليد

5- شهادت طلبي و توجّه به جهاد و پيکار در راه خدا

6- حمايت از مظلوم و…

زيرا طبيعي است که کيفيّت ها متناسب با زمان و مکان و شرائط خاصّ فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعي در حال دگرگوني است.

گرچه اصول منطقي همان کيفيّت ها، جاودانه اند، يعني همواره ساده زيستي، خودکفائي، ساده پوشي ارزشمند است، امّا در هر جامعه اي چهار چوب خاصّ خودش را دارد، پس کميّت ها و اصول منطقي الگوهاي رفتاري ثابت، و کيفيّت ها، و چگونگي الگوهاي رفتاري متغيّر و در حال دگرگوني است.

براي علم و آگاهي، تعريف هاي گوناگوني کرده اند که ارزيابي درست هر کدام، نقش تعيين کننده اي در مبحث علمي دارد.