امام علی و علم و هنر-ج1-ص2

(اي مردم! همانا سوگند به خدا من شما را به عمل پسنديده اي تشويق نمي کنم جز آنکه در عمل کردن به آن از شما پيشي مي گيرم، و شما را از گناهي باز نمي دارم جز آنکه پيش از نهي کردن، خود آن را ترک کرده ام)

پس توجه به الگوهاي رفتاري امام علي عليه السلام براي مبارزان و دلاوراني که با نام او جنگيدند، و با نام او خروشيدند، و هم اکنون در جاي جاي زندگي، در صلح و سازندگي، در جنگ و ستيز با دشمن، در خودسازي و جامعه سازي و در همه جا بدنبال الگوهاي کامل روانند، بسيار مهمّ و سرنوشت ساز است تا در تداوم راه امام رحمه الله بجوشند، و در همسوئي با امير بيان بکوشند، که بارها پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله وسلم فرمود:

«آنانکه از علي پيروي کنند اهل نجات و بهشتند»

و به علي عليه السلام اشاره کرد و فرمود:

«اين علي و پيروان او در بهشت جاي دارند» [3] .

و اميدواريم که کشف و شناسائي «الگوهاي رفتاري امام علي عليه السلام» آغاز مبارکي باشد تا اين راه تداوم يابد، وبه کشف و شناسائي «الگوهاي رفتاري» ديگر معصومين عليهم السلام بيانجامد.

در اينجا توجّه به چند تذکّر أساسي لازم است.

رفتارهاي امام علي عليه السلام برخي اختصاصي و بعضي عمومي است، که بايد در ارزيابي الگوهاي رفتاري دقّت شود.

گاهي عملي يا رفتاري را امام علي عليه السلام در شرائط زماني و مکاني خاصّي انجام داده است که متناسب با همان دوران و شرائط خاصّ قابل ارزيابي است، و الزامي ندارد که ديگران همواره آن را الگو قرار داده و به آن عمل کنند، که در اخلاق فردي امام علي عليه السلام نمونه هاي روشني را جمع آوري کرده ايم، و ديگر امامان معصوم عليه السلام نيز توضيح داده اند که:

شکل و جنس لباس امام علي عليه السلام تنها در روزگار خودش قابل پياده شدن بود، امّا هم اکنون اگر آن لباس ها را بپوشيم، مورد اعتراض مردم قرار خواهيم گرفت.

يعني عُنصر زمان و مکان، در کيفيّت ها تأثير بسزائي دارد.

پس اگر الگوهاي رفتاري، درست تبيين نگردد، ضمانت اجرائي ندارد و از نظر کاربُردي قابل الگوگيري يا الگوپذيري نيست، مانند:

– غذاهاي ساده اي که امام علي عليه السلام ميل مي فرمود، در صورتي که فرزندان و همسران او از غذاهاي بهتري استفاده مي کردند.

– لباس هاي پشمي و ساده اي که امام علي عليه السلام مي پوشيد، امّا ضرورتي نداشت که ديگر امامان معصوم عليهم السلام بپوشند.