آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص229

این دو با متعلّقات خود در تقابل است با آنچه مخالفان می گویند: « حرص بر حکومت داشتن » یا « ترس از مرگ ».

حضرت عليه السلام برای پاک کردن آن تصوّرات باطل و اوهام گویندگان به متنی مبتنی بر تقابل روی آورده و توانسته است آن معانی را در ذهن آنها واژگون نماید.

در متن ذیل ساخت موسیقایی واژگانِ مبتنی بر تقابل، آن را ادبیّت ویژه ای بخشیده است. این ساخت تقابلی و تناظر موسیقایی و ریتمیک، سبک غالب این متن است. حضرت می فرماید: « إنَّ اللّهَ بَعَثَ مُحَمّداً صلي الله عليه و اله نَذیراً لِلعَالَمینَ وَ أَمیناً عَلَی التّنزیلِ وَ أَنتُم مَعشَر العَرَبِ عَلَی شَرِّ دینٍ وَ فِی شَرِّ دارٍ؛ مُنیخوُن بینَ حِجَارةٍ خُشنٍ وَ حَیّاتٍ صُمٍّ؛ تَشرَبُونَ الکَدِرَ وَ تَأکُلُونَ الجَشِبَ؛ تَسفِکُون دِماءَکُم وَ تَقطَعونَ أرحَامَکُم. الاصنَامُ فِیکُم مَنصُوبَةٌ وَ الآثامُ بِکُم مَعصُوبةٌ؛ فَنَظَرتُ فَإذَا لَیسَ لِی إلاّ أهلُ بَیتِی فَضَنِنتُ بِهِم عَن المَوتِ وَ أغضَیتُ عَلی القَذَی وَ شَرِبتُ عَلَی الشَّجَی وَ صَبَرتُ عَلی أخذِ الکَظَمِ وَ عَلی أمَرَّ مِن طَعم العَلقَم …:^[1] خداوند محمد صلي الله عليه و اله را برانگیخت که بیم دهنده جهانیان باشد و امین وحی او و شما ملّت عرب پیش از آن بدترین آیین را داشتید و در بدترین خانه ها به سر می بردید و در زمین های سنگلاخ و ناهموار می زیستید و با مارهای زهردار هم خانه بودید؛ آبی تیره و ناگوار می نوشیدید و خوراکی درشت و خشن می خوردید و خون یکدیگر را می ریختید و از خویشاوندان خود بریده بودید؛ بتان در میان شما بر پا بودند و خود غرق در گناه بودید. هر جا نگریستم، برای خود یاوری جز اهل بیتم نیافتم و دریغ داشتم که آنها در جنگ نابرابر به کام مرگ فرو روند. چشم فرو بستم با آنکه خاشاک در دیده