آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص225

موسیقی متداخل

مراد آن است که در برخی متون نهج البلاغه گاه امام عليه السلام بر قافیه و فاصله تکیه می کند و گاه آن را رها می کند و بدون فاصله و قافیه می آورد؛ البته این تفاوت، در آهنگ و تحت تأثیر نوع گفتمانی است که ایجاب می کند و موقعیّت کلامی یا موقعیّت بیرونی موجب می شود، گوینده از آرایش لفظی دور شود. در متن ذیل شاهد این نوع از انتقال در موسیقی و ریتم کلام هستیم. حضرت می فرماید: « وَاللّهِ مَا کَتَمتُ وَشمَةً وَلا کَذَبتُ کِذبَةً وَ لَقَد نُبّئتُ بِهذَا المَقامِ وَ هَذا الیَومِ. ألَا وَ إنَّ الخَطایا خَیلٌ شُمُسٌ حُمِلَ عَلیهَا أهلُهَا وَ خُلِعتْ لُجُمُها فَتَقَحَّمَتْ بِهِم فِی النَّارِ. ألَا َو إنّ التَّقوَی مَطَایا ذُلُلٌ حُمِلَ عَلَیها أهلُها وَ أُعْطُوا أَزِمَّتَها؛ فَأَورَدَتهُمُ الجَنّةَ. حَقٌّ وَ بَاطِلٌ وَ لِکُلٍّ أهلٌ؛ فَلَئن أَمِرَ البَاطِلُ لَقَدِیماً فَعَلَ وَ لَئن قَلَّ الحَقُّ فَلَرُبَّما وَ لَعَلَّ وَ لَقَلَّمَا أَدبَرَ شَیءٌ فَأقبَلَ :^[1] به خدا سوگند که هیچ سخنی را پنهان نداشته و دروغ نگفته ام که من از چنین مقامی و چنین روزی آگاه شده بودم. بدانید که خطاکاری ها همانند توسنانِ سرکش اند که خطاکاران را بر آنها سوار کرده اند. آن اسبان لگام گسیخته به ناگاه می تازند و سواران خود را در آتش دوزخ سرنگون می کنند و بدانید که پرواپیشگی همانند اسبان رام و اصیل اند که پرهیزگاران را بر آنها سوار کرده و لگام ها به دست سواران داده اند و آن اسبان، سواران خود را به بهشت درآورند. حقی است و باطلی. گروهی هواداران حق اند و گروهی پیروان باطل. اگر پیروان باطل سروری یابند، چه شگفت که از روزگاران دیرین شیوه چنین بوده است و اگر شمار هواداران حق اندک است، بسا روزی رسد که افزون گردد؛ ولی کم اتفاق می افتد که آنچه پشت کرده، بار دیگر روی نماید ».