پایگاه تخصصی فقه هنر

آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص224

« ها » به وجود آمده، موجب شده است، در کلماتی مثل « النبوة، السنة و العاقبه » نیز ریتم و آهنگ با هم سازگار گردند. تقابل میان « الیمین و الشمال » و « مضلّه و جادّه » نیز به کمک موسیقی معنایی آمده است. از سویی راست روی و چپ روی چون از نظر گوینده اهمیتی ندارد، خبر آنها نکره آمده است ( مضلّة )؛ ولی چون راه میانه و اعتدال از نظر حضرت عليه السلام مهم است، با ضمیر فصل به همراه معرفه آوردن آن، ( الجاده ) بر معنای مدّ نظرش تأکید نموده است.

در متن ذیل آهنگ و روابط موجود میان آواها و معانی موجب شده است، متن زیبا و با موسیقی درونی تأثیرگذار گردد. حضرت می فرماید: « ألَا وَ إنّ الشَّیطانَ قَد جَمَعَ حِزبَهُ وَاستَجلَبَ خَیلَهُ وَ رَجِلَه وَ إنّ مَعِیَ لَبَصِیرَتی؛ مَا لَبَّستُ عَلَی نَفسی وَلا لُبِّسَ عَلیَّ وَ ایمُ اللّهِ لَأفرِطَنَّ لَهُم حَوضاً أنا مَاتِحُهُ؛ لایَصدِروُنَ عَنهُ وَلایَعُودوُنَ إلَیه …:[1]

آگاه باشید که شیطان حزب خود را گرد آورده و سواران و پیادگانش را بسیج کرده است. همان بینش دیرین هنوز هم با من است. چنان نیستم که چهره حقیقت را نبینم و حقیقت نیز بر من پوشیده نبوده است. به خدا قسم، برایشان گودالی پرآب کنم که چون در آن افتند، بیرون نتوانند شد و چون بیرون آیند، هرگز هوس نکنند که بار دیگر در آن افتند ».

در این متن موسیقی متنوعی وجود دارد که در توازی و تکرار و هماهنگی حروف خود را نشان می دهد:

● موسیقی و ریتم در کلماتی مثل « حزَبه، خیلَه و رِجلِه »؛

● تکرار در کلمه « لُبستُ و لُبّسَ …»؛

● هماهنگی حروف در « علی و علیّ …»؛

● جناس در « یصدرون و یعودون …».

  1. 1. . همان، خ10.