آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص212

موجب می شود، گوینده به هدف خود که تأثیرگذاری است، برسد.

نمونه دیگر این عبارت است: « و سَأمسِکُ الأمرَ مَا استَمسَکَ وَ إذَا لَم أَجِد بُدّاً فآخر الدَّواءِ الکَیُّ :^[1] و من تا آن گاه که مدارا سودمند افتد، تا می توانم می کوشم که سررشته را از دست ندهم و داغ کردن آخرین درمان است ».

در این جملات که درباره جریان سیاسی علیه عثمان است، از ضرب المثل « آخرالدواء الکَی » استفاده شده است که کوتاهی عبارات و آهنگین بودن آن، نشان از برخورد استوار حضرت عليه السلام با مسائل پیچیده اجتماعی و سیاسی است.

از نمونه های بسیار زیبا و تأثیرگذار پایانه در متن، عبارتی است که حضرت عليه السلام در خطبه شقشقیّه آورده اند و حتّی وجه تسمیه این خطبه نیز به این عبارت شهرت یافته است. خطبه شقشقیّه، چنان که می دانیم، تحلیل انتقادی دوران زمامداری سه خلیفه است که حضرت عليه السلام در آن به بیان دردها و رنج ها و شکیبایی خود در آن دوران می پردازد. خطبه که دارای عباراتی زیبا با آهنگی تند می باشد و حکایت گر سوز و گدازهای درونی حضرت عليه السلام است، در نوع خود کم نظیر است. آنچه این خطبه را زیباتر می نماید، پایانه آن است که حضرت عليه السلام از ارائه سخن باز می ماند و وقتی از ایشان علت آن پرسیده می شود، به جای بیان عبارات طویل، در جمله ای کوتاه می فرماید: « تِلکَ شَقشَقةٌ هَدَرت ثُمَّ قَرَّت …:^[2] این آتش درونی بود که شعله کشید و سپس به جای خود بازگشت ».

این عبارت کوتاه گوینده را در رسیدن به مرادش که همان تأثیرگذاری بر مخاطبان باشد، یاری می نماید. زیرا رهاکردن متن بدون توضیح بیشتر بهتر و تأثیرگذارتر از بیان تفضیلی و با جزئیات آن است.