آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص193

روان بودند، ایراد کرده است و در آغاز آن می فرماید: « وَ وَثَبُوا عَلَی شِیعَتی فَقَتَلوا طَائفَةً فَهُم غَدْراً ».

گزیدن شمشیر کنایه است و طبعاً حقیقت نیست و مراد شکیبایی ورزیدن یاران حضرت عليه السلام در جنگ و تسلیم ناپذیری آنان است و درحقیقت در آن تشبیه وجود دارد؛ « تشبیه چنگ زدن به شمشیر به گزیدن آن ».^[1] کارکرد کنایه در این عبارات آن است که وقتی حضرت عليه السلام از کشته شدن یارانش به مکر و حیله سخن می گوید، برای بزرگداشت آنان که در راه خدا کشته شده اند، تعبیر کنایی آورده است که تا دم مرگ دست بر قبضه شمشیرهایشان داشته اند.

هدف حضرت عليه السلام از آوردن تصویر کنایی، تأثیر و اقناع است که این مسئله یا با اندیشه حاصل می گردد یا با احساس راستین. این سخنان به گونه ای بود که مخاطبان و یاران حضرت عليه السلام پس از شنیدن آنها، با ایشان در آن کارها از جمله جنگ همکاری می کردند؛ از جمله در خطبه ذیل:

« مَعاشِرَ المُسلِمینَ استَشعِرُو الخَشیَةَ وَ تَجَلبَبوُا السَّکِینةَ وَ عَضُّوا عَلَی النَّوَاجِذِ فَإنّهُ أنبَی لِلسُّیوفِ عَنِ الهَامِ و أکْمِلُوا اللَّأمَةَ وَ قَلْقِلوا السُیُوفَ فِی أغْمَادِها قَبلَ سَلِّهَا وَالحَظوُا الخَزرَ :^[2] ای گروه مسلمانان، ترس از خدای را شعار خود سازید و جامه آرامش و شکیبایی بر تن پوشید. دندان ها را بر هم بفشارید که این کار، اثر شمشیرها را در شکافتن سرتان کندتر سازد. جنگ افزارهای خویش را مهیّا و کامل کنید و شمشیرها را پیش از برکشیدن، در نیام هایشان بجنبانید که آسان بیرون آیند؛ از گوشه چشم و خشمناک بنگرید ».

مراد از کنایه « قلقلوا السیوف » راحتیِ برگرفتن شمشیرها هنگام نیاز به آن است؛ چون مکث و ماندن در غلاف نشانه کندی است. درحقیقت تصویر