پایگاه تخصصی فقه هنر

آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص147

طراوت می گردند و شنونده را به گوش سپاری ترغیب می کند؛ مثلاً در وصف قرآن می فرماید: « وَ کِتابُ اللّهِ بَینَ أَظهُرِکُم؛ ناطِقٌ لَا یَعیَا لِسَانُهُ وَ بَیتٌ لَا تُهدَمُ أرکَانُهُ وَ عِزٌّ لَا تُهزَمُ أعوَانُهُ :[1] و کتاب خدا در میان شماست؛ گویایی است که زبانش از گفتن در نمی ماند؛ سرایی است که ارکانش ویران نمی شود؛ عزتمندی است که یارانش دچار شکست نمی شوند ».

اما در جای دیگر با واژگانی دیگر و در جمله هایی جدید می فرماید:

« وَ عَلَیکُم بِکِتابِ اللّهِ؛ فَإنّهُ الحَبلُ المَتینُ وَالنّورُ المُبینُ، وَالشِّفَاءُ النَّافِعُ، والرِّیُّ النّاقِعُ، وَالعِصمَةُ لِلمُتمَسِّکِ، وَالنَّجاةُ لِلمُتِعلِّقِ، لَایَعوَجُ فَیُقَامَ، وَلَا یَزیغُ فَیُستَعتَبَ، ولَاتُخلِقُه کَثرَةُ الرَّدِّ وَ وُلُوجُ السَّمعِ، مَن قَالَ بِه صَدَقَ وَ مَن عَمِلَ بِه سَبَقَ …:[2] بر شما باد به کتاب خدا که ریسمان محکم است و نور آشکار و داروی شفابخش؛ فرونشاننده تشنگی هاست و هرکس را که در آن چنگ زند، نگه دارد و هر که بدان در آویزد، رهایی یابد؛ کژی نپذیرد تا راستش کنند و از حق عدول نکند تا به راه حقش باز گردانند. هرچند بر زبان ها تکرار شود یا در گوش ها فرو شود، کهنه نگردد. هر که از آن سخن گوید، راست گوید و هر که بدان عمل کند، پیش افتد ».

معنا در هر دو متن یکی است؛ ولی در متن دوم با تفصیل و بیان جزئیات بیشتری آمده است. هدف متنِ مبتنی بر گفتمان حقیقت، فهماندن معنا به مخاطب است و این با ساخت های جدید در حوزه واژگان و جمله ها صورت می گیرد. همین معنا را در جای دیگر و در مقام دیگر در توصیف قرآن در مقام مجادله با خوارج به ابن عباس می فرماید: « لَاتُخاصِمهُم بِالقُرآنِ، فَإنَّ القُرآنَ ذُو وُجُوهٍ، تَقُولُ وَ یَقُولون وَلکِن حَاجِجهُم بِالسُّنَّة فَإنَّهُم لَن یَجِدُوا عَنها

  1. 1. . همان، خ133.
  2. 2. . همان، خ156.