پایگاه تخصصی فقه هنر

آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص104

می برد و این ابزارها در بلاغت سنتی نیز وجود داشته است؛ اما در بلاغت جدید شاعر و نویسنده از اموری چون رمز و اسطوره نیز بهره می برد.

تصویر، رمز، اسطوره

رمز و اسطوره از پربسامدترین پدیده های هنری در شعر جدید هستند. رمز و اسطوره در قالب ابزارهای بیان به کار می روند. رمز از پدیده هایی است که در حوزه های مختلف معرفتی از جمله معرفت دینی، انسان شناسی، روان شناسی و زبان شناسی حضور جدّی دارد و در حوزه ادبیات، به ویژه شعر نیز حضوری بنیادین دارد. « ازآنجایی که هر تصویر خیال [1] رمز نیست و متقابلاً هر رمزی ضرورتاً تصویر خیال نیست »،[2] لازم است به ماهیت رمز اشاره شود. برای رمز سه خصلت عمده برشمرده اند:

1. جنبه عینی ( محسوس و تصویری ) دال ؛[3]

2. مطلوبیت دال، بدین معنا که بهترین و رساترین چیز برای تذکار و القای معنا و دلالت بر مدلول باشد .[4]

3. ابهام آن؛ چون مدلول چیزی است که ادراک و فهم و دیدن و تصورش مستقیماً به طور کامل ناممکن یا دست کم دشوار است .[5]

استفاده از رمز به عنوان ابزاری برای آفرینش هنری در درون تجربه شعری جای می گیرد؛ به همین روی در بررسی رمز شعری باید میان دو جنبه اساسی

  1. 1. . Image.
  2. 2. . جلال ستاری؛ مدخلی بر رمزشناسی عرفانی؛ ص12.
  3. 3. . Significant.
  4. 4. . Signifité.
  5. 5. . همان، ص23.