آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص80

در یک تقسیم بندی دیگر دوگانۀ متن باز و متن بسته، می توان متن ادبی را متن باز نامید. متن بسته آن است که معانی در آن محدود است و لایه های معنایی در آن وجود ندارد، متن شفاف است و با آگاهی های علمی می توان به معنای آن رسید؛ اما متن باز متنی، لایه مند و تأویل پذیر است؛ متون ادبی والا همه این گونه اند. هدف در خوانش متن ادبی، کسب لذّت است نه اکتساب معرفت. لذّت از نظر برخی از صاحب نظران در پیوند با امر زیباست؛ چنان که « سانتایانا » می گفت: « چیزی که نتواند احساس لذّت کسی را برانگیزد ( نمی تواند )^[1] در متن ادبی که نمونه اعلای آن شعر است، جای گیرد. « شاعر در درون خود با نظم دادن به پاره ای از عواطف، انگیزه ها و حالات، احساس خود را به صورت یک متن بر زبان می راند؛ به گونه ای که در خوانندگان متن نیز احساسی نزدیک به احساس شاعر برانگیخته می شود. شعر یعنی احساس و مجموعه ای از احساس ها ».^[2] اما درباره اینکه جایگاه نثر در این میان کجاست، باید گفت: در نثرهایی که متونی باشکوه و والا حساب می شوند، می توان همین گونه از زیبایی شناسی سخن گفت.