آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص19

در همین راستا به دو عامل زبان شناسی و موسیقایی تأثیرگذار در شکل گیری زبان ادبی پرداخته شده است. زبان عادی با زبان ادبی در غایت و انحراف از نرم و اغراق و … متفاوت است. طرح چنین مطالبی در این فصل و مطالبی چون چیستی ادبیات و ادبیّت متن بدان جهت است که نهج البلاغه را متنی ادبی می دانیم و جوهره چنین متونی آفرینش ادبی و کارکرد های تصویر ادبی است؛ لذا این مطالعه در حکم درآمدی بر آفرینش ادبی در نهج البلاغه می باشد.

فصل دوم به تصویر هنری و مبانی و کارکردهای آن پرداخته است. تصویر که یکی از مفاهیم پرکاربرد در حوزه نقد ادبی است، برابرنهاده هایی چون تخیل، تصویر ذهنی و صورت خیالی دارد. در باب مقوله تصویر در این فصل، پس از تعریف و تعیین حدود آن، در حوزه بلاغت سنتی به بررسی دیدگاه ادبا و ناقدانی چون جاحظ، قدامة بن جعفر، رمانی، ابوهلال عسکری، جرجانی و حازم القرطاجنی پرداخته شده است؛ اما در نقد جدید مسئله تصویر فراتر از ویژگی هایی است که ناقدان کلاسیک مطرح کرده اند. از دیگر مطالب این فصل تأثیر بافت در تصویر و ساخت تصویر و گونه های آن همچون تصویر کلی، پیوند تصویر با رمز و اسطوره و کارکردهای آن است.

مسئله نارسایی های عناصر تصویرساز در بلاغت سنتی، از جمله تشبیه، استعاره و مجاز از دیگر مطالب این فصل است. از جمله نکات طرح شده در نقد جدید که بلاغت سنتی از آن غافل بوده است، این است که پدیده ای چون استعاره تنها در حوزه شعر و ادبیات مطرح نیست، بلکه در حوزه هایی چون فلسفه ذهن، فلسفه علم و در معرفت شناسی و پژوهش های شناختی نیز نقشی مهم ایفا می کند.

فصل سوم به بحث اصلی پژوهش یعنی آفرینش هنری و سازوکارهای آن در نهج البلاغه پرداخته است. در آغاز این فصل به جایگاه ادبی و گونه شناسی نهج البلاغه اشاره شده است. متن نهج البلاغه را در این بررسی در گونه نثر و در