آفرینش های هنری در نهج البلاغه-ج1-ص18

کتاب از منظرهای گوناگون از قرن ها پیش به این سو ادامه دارد.

آنچه در این بررسی بر آن تأکید شده، تنها بررسی چگونگی شکل گیری آفرینش هنری در این متن است؛ آفرینش هنری که بر اصل تصویر هنری بنا شده است، یعنی بررسی سازوکارهای شکل گیری آفرینش ادبی و هنری در یک متن. متن نهج البلاغه از این حیث، متنی است سرشار از زیبایی های ادبی و هنری که حکایت از گوینده ای دارد با توانایی و حسّ ادبی سرشار که سخن بی هیچ تکلفی بر زبانش جاری می گردد.

نهج البلاغه از منظر متن شناسی، تمام ویژگی های یک متن ادبی را داراست. اگر متن را در دو سطح نحوی و معنایی توصیف کنیم، متن نهج البلاغه نه تنها از این دو حیث، بلکه از حیث زیبایی شناختی نیز متنی والاست؛ این چنین متونی را متون با شکوه می نامیم. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش هاست: متن نهج البلاغه دارای کدامین ویژگی ادبیّت متن است ؟ مؤلّفه های آفرینش هنری و تصویر هنری در آن کدام است ؟ در تلاش برای پاسخگویی به این پرسش ها، چارچوب این پژوهش به این شکل سامان یافته است:

فصل نخست این نوشتار به مبانی نظری پرداخته است. در این فصل از تعریف متن و مولّفه های آن سخن رفته است. در این قسمت از دو ویژگی بنیادین متن سخن می گوییم: 1. قابل درک بودن متن؛ 2. نشانه داربودن متن. از مطالب دیگر این فصل، بررسی مسئله زبان و سبک است. این گفتار از آن روی آمده است که در سبک شناسی حداقل به دو مسئله بسیار مهم نگرش ویژه و گزینش توجه جدی شده است؛ لذا در فهم یک متن، به ویژه متن ادبی، درک و دریافت سبک گوینده یا نویسنده بسیار مهم است.

بررسی زبان ادبی از مطالب دیگر این فصل است؛ چون از مسائل مهم در زبان شناسی متن آن است که چگونه یک پیام کلامی به اثر هنری بدل می شود.