پایگاه تخصصی فقه هنر

مبانی هنری قصه های قرآن-ج1-ص188

حركت زمانىِ رو به پيش

حركت زمانى در قصّه هاى قرآن، حركتى رو به پيش است، زيرا طبيعتِ زمان اقتضاى چنين حركتى را دارد. خيال پرورى در قصّه هاى معمولى گاه سبب مى شود كه زمان حركتى قهقرايى بيابد يا در بسترى جامد و ساكن(1) قرارگيرد; امّا قصّه قرآن كه روايت كننده صادق واقعيّات است، به همه عناصر طبيعى، همچنان كه تحقّق يافته اند، نظر مى كند. اين ترتيب طبيعى زمانى در همه قصّه هاى قرآن، حتّى قصّه هاى داراى امتداد و تعدّد حوادث مختلف، لحاظ شده است. مثلا در سوره آل عمران، آن گاه كه زنجيره اى از رويدادها را ذكر مى كند، به ترتيب طبيعى زمانى كاملا وفادار مى مانَد: 1. گزينش آل عمران به رسالت: اِنَّ اللهَ اصْطَفى ادَمَ وَنُوحاً وَالَ اِبْراهيمَ وَالَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ.(2) همانا خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهيم و آل عمران را بر جهانيان برگزيد. 2. نذر كردن مادر مريم كه آنچه را در رَحِم دارد، وقف خدمت به خانه خدا كند: ( اِذْ قالَتِ امْرَاَتُ عِمْرانَ رَبِّ اِنّى نَذَرْتُ لَكَ ما فى بَطْنى مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنّى اِنَّكَ اَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ) (3) و زن عمران گفت: اى پروردگار من، نذر كردم كه آنچه در شكم دارم از كار اين جهانى آزاد و تنها در خدمت تو باشد. اين نذر را از من بپذير كه تو شنوا و دانايى. 3. كمال يافتن مريم و تربيتش نزد زكريّا: فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُول حَسَن وَاَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً وَكَفَّلَها زَكَريّا.(4) پس پروردگارش آن دختر را به نيكى از او بپذيرفت. و به وجهى پسنديده پرورشش داد و زكريّا را به سرپرستى او گماشت.


1. براى نمونه، مقايسه شود با برخى از فيلم هاى «كژيشتف كيشلفسكى». 2. آل عمران / 33. 3. آل عمران / 35. 4. آل عمران / 37.