هنر-ج1-ص15

در زمينه ى معيار اسلامى يا غيراسلامى ، غير از محتواى ، شكل هم مؤثر است مثلا در

هنرهاى تجسمى . يك وقت است كه عكس يك زن عريان كشيده مى شود يا فرض
بفرماييد يك شكل اغواگر ديگر يا يك منظره ى دروغ و تهمت آميز ، اينها محتوى
است . اما ظاهر و شكل هم مى تواند معيار اسلامى بودن قرار بگيرد ، يعنى خود
مجسمه ، منهاى اينكه اين مجسمه انسان پوشيده است يا عريان ، كه از نظر بعضى
فتاوى درست كردن آن خلاف شرع است . اينجا ديگر بحث اين نيست كه اين مجسمه ى
زن ، روسرى دارد يا ندارد ، بحث اين است كه خود تهيه ى اين عكس يا مجسمه ى
انسان اشكال دارد يا ندارد . ( 1 )

در اجراى نمايشنامه ، منهاى محتواى آن ، نوع بازى مى تواند در اسلامى بودن يا

نبودن اثر بگذارد . فرضا زنى كه لباس مردى را پوشيده يا مردى كه لباس زنى را
پوشيده ، اين شرعا حرام است . چه آن زن بيايد آيه ى قرآن بخواند ، يا سخن
شهوت انگيزى بر زبان بياورد . ( 2 )

هنر اسلامى اساسا غير از هنر مسلمانان است . اين را من بارها در صحبتهايم

گفته ام ، غالبا هنر مسلمانان با هنر اسلامى اشتباه مى شود . خوب اگر يك مسلمانى
يك
آهنگ يا يك فيلم ساخت ، آن آهنگ يا فيلم ساخته ى يك مسلمان است اما لزوما
اسلامى نيست . هنر اسلامى آن چيزى است كه در آن عنصر سازنده اى از انديشه ى
اسلامى وجود داشته باشد . . . يعنى در قالب هنرى آن ، نه فقط در محتواى ، چيزى
از اسلام و انديشه ى اسلامى وجود داشته