الگوهای رفتاری امام علی (ع) و علم و هنر-ج1-ص126

316- مناقب سروى ، ج 1، ص 269.

317- نهج البلاغه ، حكمت 296 معجم المفهرس مؤ لّف

318- شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحديد، ج 1، ص 88.

319- فروع كافى ، ج 7، ص 404.

320- فروع كافى ، ج 6، ص 403.

321- مناقب سروى ، ج 1، ص 496

322- نهج البلاغه ، در ضمن خطبه 130.

323- مناقب ، سروى ، ج 1، ص 498

324- ارشاد مفيد، ص 118.

325- ارشاد، مفيد، ص 118.

326- ارشاد، مفيد، ص 118.

327- ارشاد، مفيد، ص 118.

328- فروع كافى ، ج 7، ص 40، حديث 2.

329- تهذيب ، ج 6، ص 295، حديث 28.

330- فروع كافى ، ج 4، ص 142، حديث 5.

331- مناقب ، سروى ، ج 1، ص 510.

332- عجايب القضايا، قمى ، ص 90، حديث 147.

وليكن صدوق در ((معانى الاخبار)) تفصيل اين خبر را چنين آورده كه اجبار از سلطان است و اكراه از زن و پدر و مادر.

333- يعنى قامتى كه در روايات به عنوان آخر وقت نافله ظهر معين شده ذراع است ، و دو قامتى كه به عنوان آخر وقت نافله عصر آمده دوذراع ، و مقصود قامت انسان يا دو قامت انسان نيست .

علّت اين اطلاق اين است كه قامت ((رحل )) پيغمبر صلى اللّه عليه واله يك ذراع بوده است چنانچه شيخ در ((تهذيب )) ( تهذيب ج 2، ص 23، حديث 64.) در باب اوقات نماز آن را نقل كرده است و در اين باره نيز اخبارى از عترت طاهرين آن حضرت عليه السلام وارد شده است ، از جمله در معناى ((كثير)).

چنانچه خطيب در تاريخ بغداد آورده كه متوكّل (خليفه عبّاسى ) بيمار شده بود، تذر كرد كه با بهبودى از مرض مال كثيرى در راه خدا انفاق كند و چون شفا يافت و خواست به نذر خود وفا كند معناى مال كثير را نمى دانست ، آن را از فقهاى عامه پرسش نمود، آنان در معنايش اختلاف كردند.

برخى مى گفتند: ده هزار درهم .

و بعضى مى گفتند: صد هزار درهم .

متوكّل مسئله را از امام هادى عليه السلام سؤ ال كرد. آن حضرت فرمود:

مالِ كثير هشتاد و سه است ، به دليل آيه :

((ولقد نصركم اللّه فى مواطن كثيره ))

((خداوند شما را در جاهاى بسيارى يارى كرده است ))

و آنها هشتاد و سه مورد بوده اند.( فروع كافى ، ج 7، ص 463، حديث 21.

و از جمله در معناى ((قليل )) چنانچه صدوق ؛ در ((معانى الاخبار)) از امام باقر عليه السلام درباره قول خداى تعالى :

((و ما آمن معه الاّ قليل

((ايمان نياورد با او (حضرت نوح ) مگر عدّه قليلى ))

نقل كرده كه فرمود:

آنان هشت نفر بوده اند.( معانى الاخبار، ص 151.)

334- فروع كافى ، ج 7، ص 352، تهذيب ، ج 10، ص 229.

335- مقنع ، ص 44، آخر باب الديات .

336- فروع كافى ، ج 7، ص 352، حديث 8؛ تهذيب ، ج 10، ص 228، حديث 33.

337- تهذيب ، ج 10، ص 310، حديث 11.

338- تهذيب ، ج 10، ص 228، حديث 31.

339- فروع كافى ، ج 7، ص 353، حديث 14؛ تهذيب ، ج 10، ص 228، حديث 30.

340- فروع كافى ، ج 7، ص 353، حديث 13؛ تهذيب ، ج 10، ص 227، حديث 25.

341- فروع كافى ، ج 7، ص 353، حديث 11؛ تهذيب ، ج 10، ص 227، حديث 27.

342- وسائل الشيعه ، ج 19، ص 186، حديث 12.

343- فروع كافى ، ج 7، ص 428، حديث 11. تهذيب ، ج 6 ص 290، حديث 10.

344- فروع كافى ، كتاب الحدود باب النوادر، حديث 38.

345- فروع كافى ، ج 6، ص 47، حديث 8.

346- عجائب القضايا، قمى ، ص 88.

347- فروع كافى ، ج 7، ص 265.

348- من لا يحضر، كتاب القضايا و الاحكام ، باب 15، حديث 6.

349- من لا يحضر، كتاب القضايا، باب 13، حديث 1.

350- من لا يحضر، كتاب القضايا و الاحكام ، باب 69، حديث 56.