الگوهای رفتاری امام علی (ع) و علم و هنر-ج1-ص83
چرا خداوند بين زن و مرد تفاوت قائل شده است ؟
حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام كه كانون ادب و اخلاق بود، از نظر گفتارى وارد بحث و برّرسى نشد، بلكه با شيوه هاى نمايشى فلسفه احكام الهى را به زنان فهماند دستور داد:
تا هر يك از بانوان ظرفى پُر از آب آوردند.
فرمود: آب ها را در داخل ظرف بزرگى ريختند.
وقتى آب ها مخلوط شد فرمان داد تا:
هر زنى آب ظرف خود را بردارد!!
زنان با شگفتى گفتند:
يا اميرالمؤ منين عليه السلام اين كار محالى است ، پس از مخلوط شدن آبها نمى شود آن را باز شناخت .
حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود:
به همين دليل نيز زن شوهردار نمى تواند مرد ديگرى داشته باشد زيرا اصالت فرزند و اصالت خانواده در خطر است . (359)
(در برخى از منابع آمده است كه امام دستور داد تا هر زنى تخم مرغى آورده در يك ظرف بزرگى بشكنند و پس از مخلوط شدن زرده ها و سفيده ها فرمود: تا هر كدام تخم مرغ مخصوص خود را بردارد.)
ارزش اين شيوه رفتارى آن است كه امام على عليه السلام روش هاى نمايشى (دراماتيك ) و هنر تجسّمى را در فلسفه احكام و تبيين حلال و حرام بگونه اى بكار مى گيرد كه مباحث ارزشمند علمى فقهى را زنان آن روزگاران به سادگى درك كنند.
حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام به نويسنده و منشى خود، عبيداللّه بن ابى رافع در طرز استفاده از بيت المال ، و در روش نويسندگى ، خطّ و خطّاطى دستوراتى مى دهند كه امروزه در تمام محافل هنرى و خطّ نويسى ، و ماشينهاى تايپ و كامپيوتر و چاپ پذيرفته شده است كه فرمود:
اءلْقِ دَواتَكَ، وَ اءَطِلْ جِلْفَةَ قَلَمِكَ، وَ فَرِّجْ بَيْنَ السُّطُورِ، وِ قَرْمِطْ بَيْنَ الْحُروُفِ، فَاِنَّ ذلِكَ اءجْدَرُ بِصَباحَةِ الْخَطِّ
(( در مركّب دواتت ليقه بگذار (( كه نريزد و حرام نشود )) و نوك قلم را طولانى نما (( كه بتواند ريز بنويسد )) و بين سطرها فاصله بگذار (( تو در تو و دَر هم ننويس )) و فاصله بين حروف را كم كن (( كه حدّاكثر استفاده از كاغذ بشود و از دراز نويسى يا كشيدن برخى از حروف خوددارى كن )) كه عمل به اين دستورات به جلوه و زيبائى خطّ مى افزايد.)) (360)
الف در يكى از روزهاى صفّين ، شاعرى بنام اءبواسماء العبدى ، در ميان لشگريان اشعارى در مدح و ستايش امام على عليه السلام خواند، و نيكو امام را ستود.
وقتى اشعار او به پايان رسيد، حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام خطاب به او فرمود:
خدا تو را رحمت كند اى ابواسماء، و بشارت هاى نيكو به تو دهد، زيرا تو از برگزيدگان محبّت و وفادارى مى باشى .
سپس دستور فرمود تا:
يكى از خدمت كاران مخصوص ، در خدمت شاعر متعهّد قرار گيرد و او را در كارهاى زندگى يارى رساند. (361)
ب شاعر ديگرى به نام كعب بن زهير كه از اصحاب رسول خدا صلى اللّه عليه واله نيز بود، وقتى اشعارى در مدح و ستايش امام على عليه السلام سرود و در ميان مردم خواند.
امام پول فراوانى به او بخشيد، و لباس نيكو، و اسب سوارى خوبى به او هديه كرد. (362)
تشويق كردن شاعر متعهّد و هنرمند، ارج نهادن به هنر و علم است كه ديگر امامان شيعه عليهم السلام نيز در تداوم مبارزات سياسى خود با سلاطين بنى اميّه و بنى العبّاس ، شاعران متعهّد و مبارز را مى ستودند و به آنها هداياى فراوانى مى بخشيدند.
1 سفرهاى تبليغى
موفّقيّت امام در سَفَر تبليغى يمن
طبرى از براء بن عازب روايت كرده است :
رسول خدا صلى اللّه عليه واله خالد بن وليد را به سوى اهل يمن فرستاد تا آنها را به اسلام دعوت كند.
پس من در ميان كسانى كه با او روانه شدند بودم .