پایگاه تخصصی فقه هنر

الگوهای رفتاری امام علی (ع) و علم و هنر-ج1-ص56

تلاش در كسب دانش

امام على عليه السلام همواره از رسول خدا صلى اللّه عليه واله علوم فراوان فرا مى گرفت و تلاش در كسب دانش و رازهاى علمى داشت ،

بارها مى ديدند كه مدّت هاى طولانى با رسول خدا صلى اللّه عليه واله به مذاكره علمى مى نشست ، كه رسول خدا فرمود:

اءنَا مَدي نَةُ الْعِلْم وَ عَلِىُّ بابَها

((من شهر علم و على درب آن است )) (201)

حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام روزى در اواخر عمر رسول خدا صلى اللّه عليه واله مدّتى طولانى با آن حضرت نشست .

از امام على عليه السلام پرسيدند:

شما با رسول خدا برسر چه مباحثى گفتگو مى كرديد؟

پاسخ داد:

پيامبر صلى اللّه عليه واله هزار دَر از دانش را بر من گشود، كه از هركدام هزار دَرِ ديگر باز مى شود. (202)

نوشتن و جمع آورى حديث

يكى از تلاش هاى علمى حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام نوشتن و جمع آورى احاديث و روايات ارزشمند بود.

امام على عليه السلام آنچه از رسول خدا صلى اللّه عليه واله مى شنيد، مى نوشت و حفظ مى فرمود.

و به اصحاب و ياران خود نيز فراوان سفارش مى فرمود تا:

احاديث ارزشمند را بنويسند و نگهدارند.

در صورتى كه سران كودتاى سقيفه دستور داده بودند كسى جمع آورى حديث نكند و احاديث موجود را سوزانده بودند.

امام على عليه السلام نه تنها از رسول خدا صلى اللّه عليه واله احاديث را مى نوشت و بايگانى مى فرمود، بلكه نقل شده :

حضرت زهرا (س ) خبرهاى غيبى را كه نقل مى كرد، على عليه السلام آنها را نيز مى نوشت و حفظ مى كرد، تا امامان بعد از او از دانش و علوم الهى حدّاكثر استفاده را ببرند. (203)

6 حفظ كتب علمى

در زمان خليفه دوّم كه ايران و قسمتى از روم به دست مسلمانان فتح شد،كتابخانه هاى با ارزشى به دست مسلمانان افتاد.

فرماندهان از خليفه دوّم كسب تكليف كردند.

با آن همه از كتاب هاى فراوان چه كنند؟

خليفه دوّم با حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام گفتگو كرد و گفت :

((لارَطْبٍ وَلا يابِسٍ إِلاّ فِى كِتابٍ مُبي نٍ))

(همه چيز در قرآن وجود دارد)

پس ما نيازى به اين همه از كتاب ها نداريم و تازه كتاب ها به زبان هاى پارسى و رومى است كه قابل استفاده نمى باشند.

امّا امام على عليه السلام از نابود كردن كتاب ها ممانعت كرد و دستور داد آنها را حفظ كنند، درست است كه همه چيز در قرآن وجود دارد، امّا حفظ كُتُب علمى نيز بسيار مهمّ است . (204)

7 تلاش در كسب دانش از پيامبر (ص )

حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام تلاش مداوم خود در كسب دانش از رسول خدا رااينگونه شرح مى دهد:

من در هر روز، يكبار و در هر شب ، يك بار پيش رسول خدا صلى اللّه عليه واله مى رفتم و آن حضرت با من خلوت مى فرمود و شدّت علاقه و دلبستگى من با آن حضرت بگونه اى بود كه اصحاب رسول خدا صلى اللّه عليه واله مى دانستند با اَحَدى از مردم جز من به آن طريق رفتار نمى فرمود.

و چه بسا در بيشتر از موارد، رسول خدا صلى اللّه عليه واله به منزل من مى آمد و هر زمان كه من در يكى از اُطاق هاى رسول خدا صلى اللّه عليه واله وارد مى شدم ، همسران خود را از منزل خارج مى كرد و مى فرمود:

منزل را خلوت كنيد.

به طورى كه جز من كسى نزد آن حضرت باقى نمى ماند.

و هر وقت براى خلوت نمودن با من به منزل من تشريف مى آورد، احدى از اهل بيت مرا (فاطمه و نه احدى از اولادم را) خارج نمى فرمود

و من آنچه سئوال مى كردم ، پاسخ مى فرمود،

و هر زمان ساكت مى شدم و سئوالاتم تمام مى شد، آن حضرت خود آغاز سخن مى فرمود.

در نتيجه آيه اى بر آن حضرت نازل نشد، مگر آنكه آن را براى من خواند و املاء فرمود و من به خطّ خود آن را نوشتم .