الگوهای رفتاری امام علی (ع) و علم و هنر-ج1-ص38

امام على عليه السلام نسبت به ستارگان و نقش آنها در زيبائى آسمان ها فرمود:

وَنَظَمَ بِلاَ تَعْلِيقٍ رَهَوَاتِ فُرَجِهَا، وَلاَ حَمَ صُدُوعَ انْفِرَاجِهَا وَوَشَّجَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ اءَزْوَاجِهَا، وَذَلَّلَ لِلْهَابِطِينَ بِاءَمْرِهِ، وَالصَّاعِدِينَ بِاءَعْمَالِ خَلْقِهِ، حُزُونَةَ مِعْرَاجِهَا، وَنَادَاهَا بَعْدَ إِذْ هِيَ دُخَانٌ، فَالْتَحَمَتْ عُرَى اءَشْرَاجِهَا، وَفَتَقَ بَعْدَ الاِ رْتِتَاقِ صَوَامِتَ اءَبْوَابِهَا، وَاءَقَامَ رَصَدا مِنَ الشُّهُبِ الثَّوَاقِبِ عَلَى نِقَابِهَا، وَاءَمْسَكَهَا مِنْ اءَنْ تَمُورَ فِي خَرْقِ الْهَوَاءِ بِاءَيْدِهِ، وَاءَمَرَهَا اءَنْ تَقِفَ مُسْتَسْلِمَةً لاَِمْرِهِ.

وَجَعَلَ شَمْسَهَا آيَةً مُبْصِرَةً لِنَهَارِهَا، وَقَمَرَهَا آيَةً مَمْحُوَّةً مِنْ لَيْلِهَا، وَاءَجْرَاهُمَا فِي مَنَاقِلِ مَجْرَاهُمَا، وَقَدَّرَ سَيْرَهُمَا فِي مَدَارِجِ دَرَجِهِمَا، لُِيمَيِّزَ بَيْنَ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ بِهِمَا، وَلِيُعْلَمَ عَدَدُ السِّنِينَ وَالْحِسَابُ بِمَقَادِيرِهِمَا، ثُمَّ عَلَّقَ فِي جَوِّهَا فَلَكَهَا، وَنَاطَ بِهَا زِينَتَهَا، مِنْ خَفِيَّاتِ دَرَارِيِّهَا وَمَصَابِيحِ كَوَاكِبِهَا، وَرَمى مُسْتَرِقِي السَّمْعِ بِثَوَاقِبِ شُهُبِهَا، وَاءَجْرَاهَا عَلَى اءَذْلاَلِ تَسْخِيرِهَا مِنْ ثَبَاتِ ثَابِتِهَا، وَمَسِيرِ سَائِرِهَا، وَهُبُوطِهَا وَصُعُودِهَا، وَنُحُوسِهَا وَسُعُودِهَا.

((فضاى باز و پستى و بلندى و فاصله هاى وسيع آسمانها رابدون اينكه به چيزى تكيه كند، نظام بخشيد، و شكافهاى آن را به هم آورد، و هر يك را با آن چه كه تناسب داشت و جفت بود پيوند داد، و دشوارى فرود آمدن و برخاستن را آسان كرد، بر فرشتگانى كه فرمان او را به خلق رسانند يا اعمال بندگان را بالا برند. در حالى كه آسمان به صورت دود و بخار بود به آن فرمان داد، پس رابطه هاى آن را برقرار ساخت ، سپس آنها را از هم جدا نمود و بين آنها فاصله انداخت ، و بر هر راهى و شكافى از آسمان ، نگهبانى از شهابهاى روشن گماشت ، و با دست قدرت آنها را از حركت ناموزون در فضا نگهداشت ، و دستور فرمود تا برابر فرمانش تسليم باشند. و آفتاب را نشانه روشنى بخش روز، و ماه را، با نورى كمرنگ براى تاريكى شب ها قرار داد، و آن دو را در مسير حركت خويش به حركت درآورد، و حركت آن دو را دقيق اندازه گيرى نمود تا در درجات تعيين شده حركت كنند كه بين شب و روز تفاوت باشد، و قابل تشخيص شود، و با رفت و آمد آن ها شماره سالها، و اندازه گيرى زمان ممكن باشد، پس در فضاى هر آسمان فلك آن را آفريد، و زينتى از گوهرهاى تابنده و ستارگان درخشنده بياراست ، و آنان را كه خواستند اسرار آسمانها را دزدانه در يابند، با شهاب هاى سوزان تيرباران كرد، و تمامى ستارگان از ثابت و استوار، و گردنده و بى قرار، فرود آينده و بالارونده ، و نگران كننده و شادى آفرين را، تسليم اوامر خود فرمود.)) (142)

حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام نسبت به پيدايش آب ، هوا، فضا و آسمان ها فرمود:

وَكَانَ مِنِ اقْتِدَارِ جَبَرُوتِهِ، وَبَدِيعِ لَطَائِفِ صَنْعَتِهِ، اءَنْ جَعَلَ مِنْ مَاءِ الْبَحْرِ الزَّاخِرِ الْمُتَرَاكِمِ الْمُتَقَاصِفِ، يَبَسا جَامِدا، ثُمَّ فَطَرَ مِنْهُ اءَطْبَاقا، فَفَتَقَهَا سَبْعَ سَمَاوَاتٍ بَعْدَ ارْتِتَاقِهَا، فَاسْتَمْسَكَتْ بِاءَمْرِهِ، وَقَامَتْ عَلَى حَدِّهِ. وَاءَرْسَى اءَرْضا يَحْمِلُهَا الاَْخْضَرُ الْمُثْعَنْجِرُ، وَالْقَمْقَامُ الْمُسَخَّرُ، قَدْ ذَلَّ لاَِمْرِهِ، وَاءَذْعَنَ لِهَيْبَتِهِ، وَوَقَفَ الْجَارِي مِنْهُ لِخَشْيَتِهِ.

وَجَبَلَ جَلاَ مِيدَهَا، وَنُشُوزَ مُتُونِهَا وَاءَطْوَادِهَا، فَاءَرْسَاهَا فِي مَرَاسِيهَا، وَاءَلْزَمَهَا قَرَارَاتِهَا، فَمَضَتْ رُؤُوسُهَا فِي الْهَوَاءِ، وَرَسَتْ اءَصُولُهَا فِي الْمَاءِ، فَاءَنْهَدَ جِبَالَهَا عَنْ سُهُولِهَا، وَاءَسَاخَ قَوَاعِدَهَا فِي مُتُونِ اءَقْطَارِهَا وَمَواضِعِ اءَنْصَابِهَا، فَاءَشْهَقَ قِلاَ لَهَا، وَاءَطَالَ اءَنْشَازَهَا، وَجَعَلَهَا لِلاَْرْضِ عِمَادا، وَاءَرَّزَهَا فِيهَا اءَوْتَادا، فَسَكَنَتْ عَلَى حَرَكَتِهَا مِنْ اءَنْ تَمِيدَ بِاءَهْلِهَا، اءَوْ تَسِيخَ بِحِمْلِهَا، اءَوْ تَزُولَ عَنْ مَوَاضِعِهَا.

فَسُبْحَانَ مَنْ اءَمْسَكَهَا بَعْدَ مَوَجَانِ مِيَاهِهَا، وَاءَجْمَدَهَا بَعْدَ رُطُوبَةِ اءَكْنَافِهَا، فَجَعَلَهَا لِخَلْقِهِ مِهَادا، وَبَسَطَهَا لَهُمْ فِرَاشا! فَوْقَ بَحْرٍ لُجِّيٍّ رَاكِدٍ لاَ يَجْرِي ، وَقَائِمٍ لاَ يَسْرِي ، تُكَرْكِرُهُ الرِّيَاحُ الْعَوَاصِفُ، وَتَمْخُضُهُ الْغَمَامُ الذَّوَارِفُ؛ (143)

((إِنَّ في ذلِكَ لَعِبْرَةً لِمَنْ يَخْشَى )).

((از نشانه هاى توانايى و عظمت خدا، و شگفتى ظرافت هاى صنعت او آن است كه از آب درياى موج زننده ، و امواج فراوان شكننده ، خشكى آفريد، و به طبقاتى تقسيم كرد، سپس طبقه ها را از هم گشود و هفت آسمان را آفريد، كه به فرمان او برقرار ماندند، و در اندازه هاى معيّن استوار شدند و زمين را آفريد كه دريايى سبزرنگ و روان آن را بر دوش مى كشد، زمين در برابر فرمان خدا فروتن ، و در برابر شكوه پروردگارى تسليم است ، و آب روان از ترس او ايستاد، و سپس صخره ها، تپه ها، و كوههاى بزرگ را آفريد، آنها را در جايگاه خود ثابت نگاه داشت ، و در قرارگاهشان استقرار بخشيد، پس كوهها در هوا و ريشه هاى آن در آب رسوخ كرد، كوهها از جاهاى پست و هموار سر بيرون كشيده و كم كم ارتفاع يافتند، و ريشه آن در دل زمين ريشه دوانيد، قلّه ها سر به سوى آسمان برافراشت ، و نوك آنها را طولانى ساخت ، تا تكيه گاه زمين ، و ميخ ‌هاى نگهدارنده آن باشد، سپس زمين با حركات شديدى كه داشت آرام گرفت ، تا ساكنان خود را نلرزاند، و آن چه بر پشت زمين است سقوط نكند، يا از جاى خويش منتقل نگردد پس پاك و منزّه است خدايى كه زمين را در ميان آنهمه از امواج ناآرام ، نگهداشت ، و پس از رطوبت آن را خشك ساخت ، و آن را جايگاه زندگى مخلوقات خود گردانيد، و چون بسترى برايشان بگستراند، بر روى دريايى عظيم و ايستاده اى كه روان نيست و تنها بادهاى تند آن را بر هم مى زند، و ابرهاى پرباران آن را مى جنباند.)) (144)