نقاشی و مجسمه سازی در آینه فقه-ج1-ص12
.قال رسول اللّه (ص): اتاني جبرئيل، قال يا محمد (ص) ان ربك يقرئك السلام و ينهي عن تزويق البيوت. قال ابوبصير: فقلت: و ما تزويق البيوت؟ فقال تصاوير التماثيل…32
يعني پيامبر اكرم (ص) فرمود: جبرئيل نزد من آمد و گفت: اي محمد پروردگارت سلام مي‌رساند و از تزئين خانه نهي مي‌كند. ابوبصير مي‌گويد پرسيدم: منظور از تزئين خانه‌ها چيست؟ فرمود: منظور قراردادن تمثال در خانه است.
اين حديث از نهادن تمثال درخانه نهي مي‌كند، از اين جهت نگهداري تمثال حرام مي‌شود و چيزي كه نگهداري آن حرام باشد ساختنش نيز حرام است. بنابراين، نقاشي و ساختن مجسمه حرام مي‌باشد.
اشكالي كه به اين استدلال وارد است اينكه:
اولا: معلوم نيست كه نهي به اصل نگهداري تمثال و صورت تعلق گرفته باشد، چون موضوع حديث تزئين خانه با تمثال است نه نگهداري تمثال، از اين رو نمي‌توان گفت پس ساختن تمثال هم حرام است. چون ممكن است اين نهي براي جلوگيري از اسراف و تجمل باشد. اين برداشت را مي‌توان با روايتي كه از طريق اهل سنت وارد شده تائيد كرد. در روايتي از عايشه نقل شده كه پيامبر اكرم از سفر مي‌آمد من پرده‌اي نصب كردم33 كه با عكس اسبهاي بالدار مزين بود34 وقتي حضرت پرده را ديد فرمود: آن را بردار. خدا به ما نفرموده است سنگ و گل را با پارچه بپوشانيم35.
و ممكن است اين نهي براي جلوگيري از شباهت خانه مسلمانان به خانه‌هاي بت پرستان باشد. بنابراين وجه، نهي از تزئين خانه به وسيله تمثال، كنايه از نهي نماز گزاردن در چنين خانه‌هايي است.36
و بر فرض كه نهي به نگهداري تعلق گرفته باشد. اين نهي به قرينه رواياتي كه نگهداري مجسمه را تجويز مي‌كنند، نهي تنزيهي است نه تحريمي.
خلاصه بحث
از مجموع آنچه گذشت استفاده مي‌شود هيچ يك از روايات معتبري كه در اين باب وارد شده به طور مطلق بر حرمت صورتگري اعم از نقاشي و مجسمه سازي دلالت ندارند. چرا كه اكثر اين روايات اصلا بر حرمت دلالت ندارند و تعداد اندكي نيز كه برحرمت دلالت مي‌كنند به نقاشي و مجسمه سازي معمولي نظر ندارند، بلكه از تمثالها و صورتهايي سخن مي‌گويند كه به قصد پرستش ساخته مي‌شوند.
بنابراين، ملاك حرمت صورتگري اين است كه اعراب به خاطر قرب عهدي كه با زمان جاهليت داشتند با آنكه به اسلام روي آورده بودند بازهم به بت‌ها علاقهِ قلبي داشتند و براي اينكه آثار گذشتگان خود را حفظ كنند، امثال آنها را مي‌ساختند. از اين رو پيامبر اكرم به شدت از ساختن صورت و تمثال نهي كرد تا كفر و زندقه را ريشه كن و از حريم توحيد دفاع كرده باشد.37