پایگاه تخصصی فقه هنر

نقاشی و مجسمه سازی در آینه فقه-ج1-ص4

طبق‌ اين‌ قول‌ ساختن‌ هرگونه‌ صورت‌ و تمثال‌ از موجودات‌ جاندار، خواه‌ به‌ صورت‌ مجسمه‌ و خواه‌ به‌ صورت‌ نقاشي، حرام‌ و ساختن‌ هر گونه‌ تمثال‌ و صورت‌ از موجودات‌ بي‌جان‌ مثل‌ جامدات‌ و نباتات‌ جايز است… .

اين‌ قول‌ را بسياري‌ از فقهاي‌ شيعه‌ و سني‌ برگزيده‌اند.8

2 – حرمت‌ مجسمه‌ سازي‌ به‌طور مطلق‌

طبق‌ اين‌ قول‌ ساختن‌ هرگونه‌ مجسمه، چه‌ از جانداران‌ و چه‌ از موجودات‌ بي‌جان، حرام‌ و كشيدن‌ نقاشي‌ به‌ طور مطلق‌ جايز است. اين‌ قول، از اطلاق، عبارت‌ بسياري‌ از كتب‌ از زمان‌ مرحوم‌ مفيد تا شهيد ثاني9 استفاده‌ مي‌شود ولي‌ فقهاي‌ متاخر از اين‌ اطلاق، معني‌ مقيدي‌ را برداشت‌ كرده، معتقدند منظور نويسندگان‌ اين‌ كتب‌ تنها تحريم‌ مجسمه‌جانداران‌ است.10 آنچه‌ موجب‌ مي‌شود اين‌ برداشت‌ قطعي‌ شود، اين‌ است‌ كه‌ برخي‌ از صاحبان‌ اين‌ عبارت‌ مطلق، مثل‌ علامه‌ حلي‌ و شهيد اول‌ عبارات‌ مطلق‌ فقهاي‌ پيش‌ از خود را بر همين‌ معني‌ (تحريم‌ مجسمه‌ جانداران) حمل‌ كرده‌اند.11

بنابراين‌ مي‌توان‌ گفت: اين‌ قول‌ تنها يك‌ نظريه‌ است‌ و در بين‌ فقها قائلي‌ ندارد و تمام‌ كساني‌ كه‌ به‌ اين‌ صورت‌ عباراتي‌ مطلق‌ آورده‌اند را در زمره‌ طرفداران‌ قول‌ سوم‌ شمرد.