حکم نقاشی و مجسمه سازی از نگاه شریعت (2)-ج1-ص25

روايت دهم: روايتى كه دلالت دارد براين قول جبرئيل(ع) :

ما گروه فرشتگان وارد خانه اى نمى شويم كه درآن سگ يا مجسمه يا ظرفى كه درآنبول مى شود، نگهدارى مى شود.(64)

با اين ادعا كه لحن اين روايت لحن كراهت است; علاوه بروحدت سياق.

نتيجه: اين روايات فى الجمله برجواز نگهدارى مجسمه و تصاوير دلالت دارند و بااستناد به آنها از رواياتى كه دلالت برحرمت نگهدارى دارند درصورتى كه دلالتشانتمام باشد، با حمل بركراهت، دست مى شوييم.

بدين جهت شيخ انصارى مى نگارد:

اگر بپذيريم كه اخبار منع كننده[ كه برحرمت نگهدارى مجسمه ها و تصاوير دلالتدارند] درمجموع ظهور در حرمت دارند، روايات ديگر كه درمقايسه با روايات نخستاظهر و بيشتر است تعارض دارند; نظير صحيحهٌ حلبى…

به هرحال از روايات فراوانى كه در باره ٌنماز درخانه اى كه درآن مجسمه استوارد شده و اعلام شده كه چنين نمازى مكروه است مگر آن مجسمه تغيير داده شود يابا يك چشم نگريسته شود يا بر آن پارچه اى افكنده شود، به دست مى آيد كهنگهدارى مجسمه و تصاوير جايز است و عموم اين حكم شامل مجسمه و غير مجسمه مىشود. مؤيّد كراهت ، آن است كه در بسيارى از روايات بين نگهدارى تصاوير ومجسمه درخانه و نگهدارى سگ و ظرف پراز بول جمع شده است.(65)

استاد بزرگوار ما امام خمينى نيز دراين باره گويد:

به هرحال از اين روايات به دست مى آيد كه نگهدارى مجسمه و تصاوير جايز استهرچند درخصوص نگهدارى آنها درخانه مكروه است و به اقتضاى اطلاق اين روايات بينمجسمه و غير مجسمه تفاوتى وجود ندارد.(66)

سيد يزدى دراين باره مى گويد:

انصاف اين است كه وقتى ما به مجموعهٌ روايات باب نقاشى و مجسمه سازى و نيزروايات دربارهٌ لباس نماز گزار مى نگريم كه درآنها مطرح شده كه نماز خواندندرلباسى كه برروى آن نقش تصاوير يا درهم است مكروه است، به اين نتيجه مى رسيمكه اين روايات نسبت به عدم حرمت نگهدارى غير مجسمه يعنى تصاوير، قطع آور استو نسبت به خود مجسّمه نزديك به قطع به عدم حرمت است. بنا بر اين درجوازنگهدارى مجسمه و تصاوير جاى تامل و درنگ نيست. (67)

از آنچه ياد شد مى توان به ضعف ادعاى صاحب جامع المدارك پى برد. وى ادعا كردهاست رواياتى كه ظهور درجواز نگهدارى دارند شامل مجسمه نمى شوند. بنا بر ايناستفاده ٌحكم جواز نگهدارى نسبت به مجسمه از اين روايات، مشكل است. (68)