حکم نقاشی و مجسمه سازی از نگاه شریعت (2)-ج1-ص22
فرمود: اگر درجهت قبله است برروى آن پارچه اى بيفكن دليل آن نيست كه از نمازپرسش شده باشد. ظاهراً امام در ضمن پاسخ به سؤال ، مطلب ديگرى نيز افزوده است.
(لاباس) يعنى وجود تصاوير و مجسمه درخانه مانعى ندارد و هرگاه طرف قبله باشدبراى نماز برآن پارچه اى بيفكن…
اما توهم اين كه اين روايت عين صحيحهٌ پيشين محمد بن مسلم است و همان طور كهدر آن صحيحه درمقام بيان حكم ديگرى است اين صحيحه نيز چنان است، باطل است.
درصحيحهٌ پيشين محمد بن مسلم آمده بود (به امام باقر(ع) عرض كردم: درحال نمازخواندن تصاوير و تماثيل درمقابل من است و به آنها مى نگرم.)[ حكم اين نمازچيست؟] فرمود:( نه; برآن تصاوير و مجسمه پارچه اى بيفكن و اگر در طرف راست ياچپ، يا پشت يا زيرپا يا بالاى سرتو باشد مانعى ندارد. اما اگر درطرف قبله اندبرروى آنها پارچه اى بيفكن و آنگاه نماز بخوان.) (50) پس هردو درمقام بيان حكمديگر هستند.
اين توهم از آن جهت باطل است كه الفاظ اين دو روايت متفاوتند. درروايت پيشينسؤال از امام باقر(ع) شده است اما در روايت دوم از يكى از امام باقر يا امامصادق(ع) مطرح شده. خلاصه اگر از يكى از اين دو صحيحه[ يعنى صحيحهٌ دوم] حكمزايد برداشت شود[كه مربوط به نماز است و حكم اصلى آن ناظر به تصاوير و مجسمهاست] دليل بروحدت و يكسانى دو صحيحه نمى باشد. (51)
به علاوه، حتى اگر بپذيريم كه دو روايت متحدند، جواز نماز خواندن با انداختنپارچه اى برروى تصاوير و مجسمه ها ملازم با جواز بقا و نگهدارى آنها است; زيرااگر نگهدارى آنها حرام بود مى بايست امام (ع) به شكستن و تغيير آنها فرماندهد و تماثيل اعم از مجسمه است.
روايت دوم: روايت محاسن از پدرش از فضاله بن ايوب و صفوان همگى از محمد بنمسلم از امام باقر(ع) كه گويد:
مردى به حضرت عرض كرد:خدايت بيامرزد! اين تصاويرى كه در خانه هاى شما مى بينمچيست؟
امام فرمود: (اين تصاوير براى زنان يا براى خانه هاى زنان است.) از ابن محبوباز علاء از محمدبن مسلم نظير اين روايت نقل شده است. (52)
جملهٌ (هذا للنساء) با حرمت نگهدارى تصاوير، سازگار نيست; زيرا اگر اين كارحرام بود امام زنان خود را از نگهدارى آنها نهى مى كرد; مگر گفته شود اينواقعهٌ شخصى است; زيرا نمى دانيم كه تماثيل مجسمه بوده اند يا نه.
روايت سوم: روايت قرب الاسناد از عبدالله بن حسن از جدّش از على بن جعفر ازبرادرش موسى بن جعفر (ع) كه گويد: