پایگاه تخصصی فقه هنر

حکم نقاشی و مجسمه سازی از نگاه شریعت (2)-ج1-ص8

ممكن است كسى بگويد: از ظاهر اخبار به دست مى آيد كه حكمت حرمت و ممانعت ازنقاشى تشبّه و همسانى شخص نقاش با خداوند در صفت تصوير گرى است كه آن از جملهصفات خداوند به حساب مى آيد و نفس تشبّه به خداوند درصفت تصويرگرى، مبغوض ومطرود است و اين تشبّه به صرف نقاشى تحقق يافته است. نگاهدارى تصاوير، تشبّهبه خداوند درصفت تصويرگرى محسوب نمى شود. بنا بر اين متمكن ساختن شخص نابالغبراى آفرينش نقاشى بسان تمكين شخص جاهل غافل حرام است; زيرا شارع به اين كارتن نمى دهد هرچند نگاهدارى آن تصوير پس از آفرينش جايز باشد; بلكه مى توانمدعى شد كه مقتضاى مبغوصيت تشبّه به خالق، اين است كه بايد از نقاشى نابالغنيز هرچند مكلف به حرمت نباشد، نهى و منع كرد. دقت كنيد.

فرع نهم: ترسيم شكل حيوان بركره و امثال آن حرام نيست; زيرا براين رسم مجسمهٌحيوان صادق نمى باشد; هرچند كه پس از اين انجام ترسيم، بسان حيوان مجسّد شود;چرا كه فرض اين است كه دليلى برحرمت صرف نقاشى وجود ندارد، بنا بر اين وجهىبراى حرمت اين عمل نيست.

فرع دهم: مزد گرفتن براى نقاشى حرام، جايز نيست; زيرا عمل حرام ذاتاً از نظرشرع فاقد ماليّت است و اگر درمقابل انجام آن پولى دريافت شود، اكل مال بهباطل است.

استاد بزرگوار ما امام خمينى دراين باره به نيكويى تمام سخن رانده است:

مزد گرفتن براى نقاشى حرام جايز نيست; زيرا قرارداد اجاره براى اين كار حراموفاسد است و چنان كه پيش از اين بيان كرديم، كار حرامى كه مردم به استنادادلهٌ نهى از منكر موظف به ممانعت فاعل از انجام آن هستند، كار محترم و مالمحسوب نمى گردد، از اين رو اگر شخصى او را از انجام اين كار باز دارد، بىترديد ضامن اجرة المثل نسبت به كار او نمى باشد، بنا بر اين اگر شخصى عبدديگرى را از ساختن مجسمه اى باز دارد ضامن نيست و اين كار حرام نزد شارع مالمحسوب نمى گردد تا گرفتن اجرت درمقابل انجام آن جايز باشد و گرفتن اجرت ازمصاديق اكل مال به باطل خواهد بود.(13)