هنرهای تصویری و تجسمی در نگاه شیخ انصاری-ج1-ص19

توجّه به اين مقوله از آن جا اهميّت دارد كه ممكن است مسلمانان با خريد و فروش اين گونه اشياء ارتزاق و يا از آنها به عنوان اشياى عتيقه و باستانى نگاهدارى كنند.

شيخ انصارى، مى نويسد:

(از جمله داد و ستدهاى حرامى كه شىء مورد معامله، كار برد اصليش در امور حرام باشد، عبارت است از مجسمه ها و پيكرهاى مورد عبادت كافران، مانند: صليب و بت.)

در اين فتوا، به گفته شيخ، اختلافى ميان فقها مشهور نيست، بلكه ظاهراً همگان بر يك رأيند و اجماع دارند.

دليل حرمت

1 . روايت تحف العقول از چند جهت دلالت بر حرمت هرگونه داد و ستد و نگاهدارى بتها و صنمها و شعارهاى جناح كفر دارد:

او شيء يكون فيه وجه من وجوه الفساد).

چيزى كه در آن وجهى از وجود فساد وجود دارد، داد و ستد آن ممنوع است.

(كل منهي عنه ممّا يُتَقَرَّب به لغير اللّه).

هر چيزى كه به جاى خداوند مورد تقرّب و پرستش قرار گيرد، مورد نهى است و ارتزاق از طريق آن ممنوع مى باشد.

(انّما حرّم اللّه الصناعة التي حرام هي كلها مما يجيئ منها الفساد محضاً نظير المزامير والبرابط، وكل ملهو به، والصلبان والاصنام… فحرام تعليمه و تعلّمه، والعمل به، واخذ الاجرة عليه وجميع التقلّب فيه من جميع وجوه الحركات…34).

يعنى هرصنعتى كه بازده آن جز فساد نيست، مثل ساختن آلات موسيقى و لهو و صليب و صنم، ممنوع است و تعليم و تعلّم و به كارگيرى آن و دريافت مزد در قبال آن و هرگونه داد و ستد به وسيله آن حرام مى باشد.

2 . دريافت مزد و پول در قبال ساختن يا فروختن اين ابزار، (اكل مال به باطل) خواهد بود، زيرا شىء مورد معامله و تكسب باطل بوده و خداوند از (اكل مال به باطل) نهى فرموده است35.

3 . پيامبر فرموده است:

(انّ اللّه اذا حرّم شيئاً حَرَّم ثمنه);

هرگاه خداوند چيزى را حرام كرده باشد، پول آن را هم حرام كرده است36.