پایگاه تخصصی فقه هنر

پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص156

ترك نماز جمعه و نيز ترك شنيدن خطبه هاى نماز جمعه تقبيح كرده است.

ادّعاى ديگر يوسف قرضاوى كه لهو در آيه به معناى غنا بوده و هم رديف شدن آن بر تجارت دليل حليت غناست، درست نيست; زيرا:

1. چنان كه در تعريف غنا بيان شد، غنا مربوط است به صداى انسان و از شأن نزول آيه يادشده نيز استفاده مى شود كه مراد از لهو در اين آيه تنها ابزار موسيقى است. و مفسّران نيز همين برداشت را دارند.(1) افزون بر آن آوازخواندن و طبل زدن همواره مرادف غنا نيست; بلكه غنا آن گاه تحقّق مى يابد كه سبب خفّت و سبكسرى در انسان شود و انكار قرآن از لهو در آيه براى آن نيست كه موضوع غنا تحقّق يافته است، بلكه بدين سبب است كه موجب هتك حرمت جايگاه نبوى و ترك استماع خطبه هاى نماز جمعه شده است.

2. بر فرض آنكه لهو در آيه به معناى غنا باشد، عطف لهو بر تجارت و يا تجارت بر لهو، دليل مشروعيّت غنا نمى گردد; زيرا بر اساس نصّ آيه «وذَرُوا البَيعَ»(2) و آنچه در متون حديثى است،(3) تجارت در حال نماز جمعه مورد نهى و غير مطلوب است و از اين حيث تفاوتى با غناى محرّم ندارد.

بسيارى از فقيهان شيعه افزون بر حرمت معامله، معتقد به فساد آن نيز شده اند(4)و بسيارى از فقيهان اهل سنّت قائل به حرمت و نامطلوب بودن معامله در وقت برپايى نماز جمعه هستند.(5)


1 . ابن جرير طبرى; جامع البيان; ج 28، ص 134. جصّاص; احكام القرآن; ج 3، ص 601. سمعانى; تفسير سمعانى; ج 5، ص 436.

2 . جمعه: 9.

3 . حرّ عاملى; وسائل الشيعه (آل البيت); ج 7، ص 407، باب استحباب استقبال الخطيب الناس… و تحريم البيع عند النداء للجمعه. بخارى; صحيح بخارى; ج 1، ص 218.

4 . طوسى; الخلاف; ج 1، ص 631. ابن ادريس; سرائر; ج 1، ص 296.

5 . شافعى; الام; ج 1، ص 224. نووى; المجموع; ج 4، ص 500. زكريا الانصارى; فتح الوهاب; ج 1، ص 138.