پایگاه تخصصی فقه هنر

پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص155

توهّم خير در لهو و تجارت است. آنان بر اين باورند كه خير داشتن لهو و تجارت در برابر شركت در نماز جمعه و شنيدن خطبه هاى آن، مبتنى بر خيال و توهّم است. و ميان آن دو مفاضله حقيقى برقرار نيست.

بر همين اساس برخى مانند آلوسى(1) از حكم به حلّيت غنا و لهو، بر اساس زعم و توهّم خير در آن، اظهار شگفتى كرده است.

همچنين ادّعاى نام برده مبنى بر اينكه قرآن كريم بر قبح پراكنده شدن از اطراف پيامبر(صلى الله عليه وآله) تمركز دارد، نيازمند اصلاح است; زيرا اين تقبيح به سبب آن است كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) در حال ايراد خطبه هاى نماز جمعه بوده است و بر اساس ديدگاه بسيارى از فقيهان اهل سنّت گوش دادن به خطبه هاى نماز جمعه واجب است.

ابن جرير طبرى،(2) قرطبى(3) و ابوبكر كاشانى(4) بر لزوم استماع خطبه ها تأكيد مى كنند، هرچند برخى مانند آلوسى تنها انصات و ساكت بودن را واجب مى دانند;(5)ولى حطّاب الرعينى از قول ابن رشد نقل مى كند كه وى وجوب هر دو را مورد اتّفاق و اجماع عالمان دانسته است(6) بسيارى از فقيهان شيعه نيز استماع خطبه ها را واجب دانسته اند.(7) برخى تنها تسميت عاطس(8) و ردّ سلام را جايز دانسته اند.(9)در حقيقت قرآن عمل مسلمانان را به سبب پراكنده شدن از اطراف پيامبر(صلى الله عليه وآله) و


1 . آلوسى; روح المعانى; ج 28، ص 106.

2 . ابن جرير طبرى; جامع البيان; ج 5، ص 221.

3 . قرطبى; تفسير قرطبى; ج 7، ص 353.

4 . ابوبكر كاشانى; بدائع الصنائع; ج 1، ص 264.

5 . آلوسى; تفسير روح المعانى; ج 9، ص 153.

6 . حطّاب الرعينى; مواهب الجليل; ج 2، ص 549.

7 . علاّمه حلّى; منتهى المطلب; ج 1، ص 327. شهيد ثانى; مسالك الافهام; ج 1، ص 243. محقّق كركى; جامع المقاصد; ج 2، ص 401.

8 . تسميت عاطس به معناى گفتن «يرحمك اللّه» به هنگام عطسه زدن برادر مؤمن، حمد خدا و صلوات بر پيامبر و آل او فرستادن است. (كلينى; الكافى; ج 2، باب العطاس و التسميت، ص 653).

9 . قطب راوندى; فقه القرآن; ج 2، ص 138.