پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص125

لهوالحديث سخنان و حكايت هايى است كه از محتواى باطل برخوردار است و آن محتوا انسان را به فساد مى كشاند و ديگر آنكه، مراد از لهوالحديث، چيزهايى است كه مقارن با امر فسادآور باشد; مانند تغنّى نمودن به شعر يا همراه بودن آن با ابزار لهو كه كيفيّت آن سبب ايجاد فساد مى شود.

بر اين اساس، شعرى كه با آن غنا مى شود، لزوماً از محتواى باطل برخوردار نيست، بلكه ممكن است تنها از كيفيّت باطل برخوردار باشد و آن اينكه به صورت غنايى خوانده شود. تعريف علاّمه طباطبائى به دو دليل مقبول است:

1. وى لهو را با توجّه به مضاف اليه او (حديث) معنا كرده، گفته است: «سخنى كه انسان را از حق باز مى دارد»، هرچند بهتر آن بود كه تعريف خود را با ظاهر قرآن همسو مى كرد و به جاى «حديثى كه انسان را از حق باز مى دارد» مى گفت: حديثى كه انسان را از راه خدا منحرف مى نمايد; چنان كه در ذيل آيه آمده است: «ليضلَّ عن سبيل اللّه…».

2. در تعريف ايشان لهوالحديث به گونه اى معنا شده است كه حديثِ برخوردار از كيفيّت باطل را شامل مى شود. بر اساس تعريف وى، غنا از مصاديق لهوالحديث خواهد بود، چنان كه به آن تصريح كرده است.

و امّا مناقشه تعريف ايشان براى آن جهت است كه مصاديقى كه آورده است تنها يك مصداقِ آن مطابق است با لهوالحديث كه از نظر كيفيّت، فسادآور است و آن تغنّى به شعر است، ولى مثال هاى ديگر همانند: مزامير و معازف از مصاديق واژه لهو به نحو مطلق هستند.

مرحوم طبرسى(قدس سره)در تعريف لهوالحديث مى گويد:

مراد از لهوالحديث هر چيزى است كه انسان را از راه خدا باز دارد (فإنّه يدخل فيه كلّ شىء يلهى عن سبيل اللّه).(1)