پایگاه تخصصی فقه هنر

پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص113

اگر گفته شود: زكات در آيه، زكات واجب نيست; زيرا سوره مؤمنون مكى است كه در آن زكات به معناى صدقات مستحب بوده است، حال آنكه زكات واجب در مدينه تشريع شده است، پاسخ اين است كه اين ادّعا درست نيست; زيرا:

اوّلا، در روايات كه ذيل آيه يادشده آمده است، از آن به زكات واجب تفسير كرده اند. چنان كه امام صادق(عليه السلام) ذيل آيه يادشده فرموده است: هر كس يك قيراط از زكات را ندهد، مؤمن و مسلمان نيست (من منع قيراطاً من الزكاة فليس هو بمومن و لا مسلم…).(1) يادآور مى شود اين روايت در متون روايى نيز فراوان آمده است.(2)

ثانياً، فقيهان از آيه يادشده زكات واجب را استفاده كرده اند.(3)

بنابراين وحدت سياق آيات كه بيانگر حرمت غناست، محفوظ خواهد بود.

2. وعد و وعيد در آيه

افزون بر آن در آيات يادشده كه صفات مؤمنان را بيان مى كند، وعده و وعيد الهى نيز بيان شده است; بدين صورت كسانى را كه واجبات را ترك كنند، تجاوزكار خوانده است: «فَمَنِ ابْتَغَى وَرَآءَ ذَ لِكَ فَأُولــِكَ هُمُ الْعَادُونَ» و آنانى را كه واجبات را رعايت كنند، وارث بهشت دانسته است، كه به طور ابدى داخل بهشت مى شوند: «اولـئـك هُم الورِثون ** الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِيهَا خَــلِدُونَ».

اين وعد و وعيد بيانگر آن است كه صفات يادشده، از جمله اجتنابِ از غنا و


1 . على بن ابراهيم قمى; تفسير القمى; ج 2، ص 88.

2 . كلينى; الكافى; ج 3، ص 503. صدوق; من لايحضره الفقيه; ج 2، ص 11. حرّ عاملى; وسائل الشيعه; ج 9، ص32.

3 . ابن البراج; المهذب; ج 1، ص 158. محقّق اردبيلى; زبدة البيان; ص 54. احمد نراقى; مستند الشيعه; ج 9، ص 7.