پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص106

كه مورد اعتنا نباشد.(1) مخلوط كردن كلام حق به باطل، كلام اضافى، هر چيزى كه به حساب نيايد،(2) سخن زشت و ناهنجار، سخنى كه بدون تأمّل از دهان بيرون آيد، سخن باطل و خطا،(3) بيهوده گويى، گناه و معصيت،(4) دروغ، لهو و غنا.(5)

چنان كه گفته شد مفسّران و فقيهان براى لغو مصاديقى بيان كرده اند و آن را بر غنا نيز منطبق نموده اند; ولى آنان به اين واقعيّت متمايلند تا براى لغو معنايى جامع بيان كنند، به صورتى كه همه مصاديق لغو را شامل گردد. براى نمونه، شوكانى مى گويد: مفسّران اتّفاق نظر دارند بر اينكه لغو به معناى كلام غير نيكوست (اللغو ما لايحسن من الكلام).(6) شيخ طوسى مى گويد: لغو، هر كارى است كه در آن فايده اى نباشد (اللغو الفعل الذى لافائدة فيه)(7) و محقّق اردبيلى لغو را به هر چيز سزاوار ترك و طرح، معنا كرده است (اللغو كلّ ما ينبغى أن يلغى و يطرح).(8) توجّه به اين مطلب حائز اهميّت است كه ذكر مصاديق براى لغو به معناى انحصار معناى لغو در آن مصاديق نيست; بلكه وجود مصاديق گوناگون، دليل آن است كه لغو معناى جامعى دارد كه به هر مصداقى انطباق پيدا كند حكم لغو را پيدا خواهد كرد.

از ميان ديدگاه ها درباره معناى لغو، ديدگاه محقّق اردبيلى، جامع تر و كامل تر است. توضيح اينكه بيان شوكانى مبنى بر اينكه لغو به معناى كلام غير نيكوست و