پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص104

دلالت آيه «وَ أَنتُمْ سَـمِدُونَ» بر حرمت غنا به اين صورت است كه جمله يادشده در مقام استفهام است; امّا استفهام آن توبيخى و در مقام نهى است و معناى آن چنين مى شود: شما نبايد به كارهاى بيهوده يا غنا بپردازيد. نظير اين آيه كه جمله استفهامى در مقام نهى باشد، در قرآن فراوان آمده است و در بحثِ بررسى روش هاى بيان حكم غنا در قرآن، بيان شد.

برخى ادّعا كرده است كه براى واژه «سمد» احتمالات معنايى ديگرى، مانند لهو، تكبر و… نقل شده است، از اين رو استدلال به آيه «وَ أَنتُمْ سَـمِدُونَ» بر حرمت غنا، ساقط خواهد شد.(1)

ولى اين ادّعا درست نيست; زيرا چنان كه بيان شد بسيارى از مفسّران معناى مطابقى «سمد» را غنا نقل كرده اند، افزون بر آن به گفته قرطبى، مشهور مفسّران «سمد» را به معناى غنا و لهو، دانسته اند.(2) بر اين اساس احتمالات ديگر قابل اعتنا نيستند.

و توضيح داده شد كه اگر معناى «سمد» لهو باشد، غنا يكى از مصاديق آن خواهد بود.

غزالى در ردّ دلالت آيه بر حرمت غنا گفته است: اگر آيه «وَ أَنتُمْ سَـمِدُونَ» بر حرمت غنا دلالت كند، بايد جمله «وتَضحَكونَ ولا تَبكون» بر حرمت خنده و حرمت گريه نكردن نيز دلالت كند.(3)

پاسخ اين است كه آيه يادشده بر حرمت خنده و حرمت گريه نكردن دلالت