پایگاه تخصصی فقه هنر

پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص102

آيه سوم

يكى از آياتى كه به آن بر حرمت غنا استدلال شده است، اين آيه است: «واَنتُم سـمِدون»;(1) و شما غنا كنندگان هستيد.

آيه يادشده در ميان آياتى است كه در آنها از اثبات قيامت و قدرت الهى سخن به ميان آورده است «أَزِفَتِ الاَْزِفَةُ ** لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللَّهِ كَاشِفَةٌ»(2) و به صورت استفهام توبيخى از شگفتى مشركان درباره قيامت انتقاد كرده، از آنان خواسته است كه به سبب اعمال نابخردانه خود بايد گريه كنند، نه آنكه بخندند و به لهو و غنا روى آورند «أَفَمِنْ هَـذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ ** وَ تَضْحَكُونَ وَ لاَ تَبْكُونَ ** وَ أَنتُمْ سَـمِدُونَ»:(3) پس آيا از اين حديث (قريب الوقوع بودن قيامت) تعجّب مى كنيد و مى خنديد و گريه نمى كنيد. و شما غنا كنندگان هستيد.

هرچند در لغت، سمد به معناى لهو آمده است،(4) امّا بسيارى از ارباب لغت مانند ابن سلام،(5) ابن قتيبه،(6) حربى(7) و… آن را به معناى غنا نيز دانسته اند.

برخى مفسّران بر اين باورند كه سامدون به معناى مرتكبان لهو (لاهون) است.(8) بر اين اساس «وَ أَنتُمْ سَـمِدُونَ» چنين معنا مى شود: و شما به لهو و بيهودگى روزگار مى گذرانيد.


1 . نجم: 61.

2 . همان، 57 – 58.

3 . همان: 59 ـ 61.

4 . ابن فارس; معجم مقاييس اللغه; ج 3، ص 100. طبرسى; مجمع البيان; ج 9، ص 304.

5 . ابن سلام; غريب الحديث; ج 3، ص 481.

6 . ابن قتيبه; غريب الحديث; ج 2، ص 258.

7 . حربى; غريب الحديث; ج 2، ص 520.

8 . طبرسى; مجمع البيان; ج 9، ص 306. فيض كاشانى; تفسير الصافى; ج 5، ص 98. سيّد محمّدحسين طباطبائى; الميزان; ج 19، ص 51.