پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص74

بديهى است كه اگر طبقات مرفّه جامعه و اغنيا با انفاق، در صدد رفع مشكلات طبقه محروم باشند، زمينه برخوردارى از جامعه اى سالم را فراهم آورده اند، امّا اگر طبقات مرفّه جامعه به طبقات محروم انفاق نكنند، نه تنها آنان را به نابودى مى كشانند، بلكه با تحميل تبعيض و محروميّت بر طبقات محروم آنان را به نافرمانى هاى مدنى مى كشانند و با نابودى فضاى سالم امنيّتى، طبقات مرفّه نيز به نابودى كشيده مى شوند.

خداوند براى رعايت حكم شرعى انفاق، به پيامدهاى دنيوى آن اكتفا نكرده و با جمله «وَأَحْسِنُواْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»(1) آثار معنوى انفاق را يادآور شده، پاداش انفاق كنندگان نيكوكار را دست يابى به محبت خدا قرار داده است.

مفادِ آيه يادشده اين است كه هرگاه جامعه اسلامى يا بخشى از آن از نظر مالى در معرض خسارت باشد، بر مسلمانان، انفاق مال واجب مى شود.

يادآورى اين نكته لازم است كه هرچند مورد آيه جنگ و جهاد در راه خداست، امّا وجوب انفاق مال اختصاص به جنگ و جهاد ندارد; زيرا تهديد و تشويق در آيه در حكم تعليل و سبب توسعه و تضييق حكم است.

در سوره مطفّفين آيات 1-9 با هدف رعايت سلامت و امنيّت جامعه در معاملات، بر كامل بودن پيمانه تأكيد كرده است و با جمله «وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ» به كم فروشان هشدار داده، آنان را از واردكنندگان زيان به جامعه معرّفى كرده است و با جملاتى مانند«أَلاَ يَظُنُّ أُوْلَـئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ» يا «كَلاَّ إِنَّ كِتَـبَ الْفُجَّارِ لَفِى سِجِّين» كم فروشان را تهديد كرده است. تهديد در اين آيات بيانگر حرمت كم فروشى و وارد كردن هرگونه ضرر در معامله است.

همچنين در سوره بقره رعايت بسيارى از احكام دَيْنْ را به شيوه اى خردمندانه