پژوهشی در غنا از نگاه قرآن و روایات تفسیری-ج1-ص26

براى افلاك صداهاى شگفت آور و نغمه هايى كه عقل از شنيدن آنها متحيّر و نَفْس در شگفت مى شود، ثابت كرده اند.(1)

با توجّه به نظم دقيق و موزون آفرينش مى توان پذيرفت كه نظمى آهنگين در تمام آفرينش وجود دارد. هرچند همگان نمى توانند آن را درك كنند، بلكه برخى از انسان ها بر اثر كمالات معنوى و پاكى قلب به درك آن دست پيدا مى كنند. ولى همه انسان ها مى توانند موسيقى موجود در برخى از موجودات طبيعى مانند: صداى آهنگين و دلنشين پرندگان، جويبارها و درختان را بشنوند.

بديهى است آهنگ متناسب در نظام طبيعت، خارج از حيطه قدرت مخلوقات است. امّا بدون شك، الهام بخش پديده هاى هنرى و موسيقى غيرطبيعى و مصنوع انسان است. بر اين اساس بايد نظم آهنگ طبيعى حاكم بر نظام آفرينش را مبدأ پيدايش موسيقى غيرطبيعى و ساخته انسان ها دانست.

از مجموع آن چه بيان شد، مى توان نتيجه گرفت: موسيقى، دانش تركيب صداها و آواها، با هدف انبساط روانى و تبيين احساسات انسانى است. اين دانش الهام گرفته از آهنگ متناسب و موزون حاكم بر آفرينش است.

موسيقى ظرفيّت آن را دارد كه در خدمت ارتقاى ارزش هاى معنوى انسان قرار گيرد، آنجا كه احساسات ارزشمند انسان را با هدف استكمال نفس تحريك كند و او را در مسير ارزش هاى والاى انسانى (فردى و اجتماعى) قرار دهد. بسيارى از موسيقى هاى انقلابى، نظامى، ادبى و…، انگيزه هاى مذهبى و انسانى را در برابر عوامل مادى و حيوانى تقويت نموده، زمينه رشد و تعالى افراد و جامعه را فراهم مى سازد.

نيز موسيقى مى تواند در خدمت حيوانيّت انسان در آيد و با نواهاى شيطانى و